Ticaret Bakanı Ömer Bolat, İsrail-İran geriliminin sona ermesinin bölgesel ticaret ve enerji güvenliği açısından olumlu bir gelişme olduğunu söyledi. Bolat, “İran, Orta Koridor’un tam merkezinde yer alıyor. Taşımacılık açısından risk unsuru vardı. Dolayısıyla ateşkesten memnunuz” dedi.
Ticaret Bakanlığı’nın desteğiyle Albayrak Medya tarafından düzenlenen “Ticarette Türkiye Yüzyılı Zirvesi”, İstanbul’da geniş katılımla gerçekleştirildi. Etkinliğe Bakan Bolat’ın yanı sıra İstanbul Valisi Davut Gül, TİM Başkanı Mustafa Gültepe, DEİK ve ASKON yöneticileri ile çok sayıda davetli katıldı.
“400 YILLIK SINIR HUZURUN SEMBOLÜ”
Zirvede yaptığı konuşmada savaşların Türkiye’nin hiçbir zaman arzu etmediği durumlar olduğunu vurgulayan Bolat, “Türkiye-İran sınırı 400 yıldır barış ve huzuru temsil ediyor” ifadelerini kullandı. Bolat, İran’ın İsrail’e karşı gösterdiği direncin ardından ateşkesin sağlandığını hatırlatarak, ABD’nin sürecin şekillenmesinde etkili olduğunu belirtti.
ENERJİ VE TİCARET VURGUSU
İran’ın küresel enerji ticaretinde kritik bir aktör olduğunu dile getiren Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu: “İran, dünya petrolünün yüzde 25’inin geçtiği Hürmüz Boğazı ve Basra Körfezi’nde yer alıyor. Bu bölgedeki karışıklıklar, petrol ve doğal gaz fiyatlarında ciddi dalgalanmalara neden oldu. İsrail’in 13 Haziran’daki saldırısıyla birlikte fiyatlar yüzde 15-20 arttı. Enerji arz güvenliği ciddi tehdit altına girdi.”
Türkiye’nin enerji ithalatı kalemlerine de değinen Bolat, 2022 yılında enerjiye 97 milyar dolar harcandığını, bu rakamın 2023’te 65 milyar dolara düştüğünü belirtti. Bu düşüşte hem iç üretimin artmasının hem de küresel fiyatlardaki gerilemenin etkili olduğunu ifade etti.
“İRAN İLE TİCCARET 7,8 MİLYAR DOLAR”
Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret hacminin 7,8 milyar dolar olduğunu aktaran Bolat, Türkiye’nin İran’a 3,25 milyar dolarlık ihracat yaptığını, ithalatının ise 4,55 milyar dolar seviyesinde olduğunu söyledi. Turizm açısından da İran’ın önemli bir ülke olduğunu belirten Bolat, geçen yıl 3,3 milyon İranlı turistin Türkiye’ye geldiğini, bu yılın ilk 5 ayında bu rakamın 1 milyonu aştığını söyledi.
ORTA KORİDOR VE JEOPOLİTİK DENGE
İran’ın, Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine giden Orta Koridor üzerinde stratejik bir geçiş noktası olduğunu vurgulayan Bolat, ateşkesin kalıcı hale gelmesi halinde taşımacılık ve ticaretteki risklerin azalacağını ifade etti. Bolat ayrıca bölgesel çatışmalara da değindi: “Kuzeyimizde Rusya-Ukrayna Savaşı, güneyimizde Suriye iç savaşı, Gazze’de devam eden İsrail saldırıları… Türkiye tüm bu krizlerin ortasında istikrarını ve barışını korumayı başardı.”
Türkiye’nin son 22 yılda önemli bir ekonomik büyüme yakaladığını belirten Bolat, milli gelirin 238 milyar dolardan 1 trilyon 371 milyar dolara çıktığını, kişi başına gelirin ise 3.600 dolardan 15.971 dolara yükseldiğini açıkladı. Konuşmasının sonunda ticaret savaşlarına da değinen Bolat, ABD’nin başlattığı dış ticaret açığına karşı önlemlerin Türkiye için hem fırsat hem de rekabet anlamında risk barındırdığını söyledi. “ABD, bazı ülkelere yüksek gümrük duvarları uygularken Türkiye yüzde 10 ile en düşük vergi uygulanan ülkeler arasında yer aldı. Bu, rekabetin daha da çetinleşeceği bir sürece işaret ediyor.”